26.5.16

Leontodaj folioj

indiĝena de: eble la Centra Azia regiono
sezono (en la regiono de la Pugeta Golfo): folioj estas pli bonaj dum printempo, radikoj dum aŭtuno

Leontodoj estas parencoj al sunfloroj, lekantetoj, kaj kardoj, kaj aperas en medicinaj tekstoj tiel frue kiel la 10a jarcento. Tradicia medicino uzas leontodojn por purigi la sangon, plibonugi digeston, kaj preventi hemoroidojn kaj galajn ŝtonojn. La floraj tigoj estas tradicia kvietiganto por brulvundoj kaj urtikarioj. La radikoj iufoje rostiĝas por uziĝi kiel kafa anstataŭaĵo, preparaĵo iufoje rekomendita por ekvilibrigi sangan sukeron. La folioj pli bone koniĝas kiel salata ingredienco, sed ili ankaŭ povas uziĝi en supoj, kaseroloj, sukoj, kaj smuzioj, aŭ simple kuiritaj kiel spinaco aŭ folibeto. Leontodaj folioj povas havi kelke akran guston, kiu povas moderigiĝi por brogi 20-30 sekondoj tiam trempi en glaciakvon por ĉesi la kuiran procezon. La folioj ankaŭ povas sekiĝi por uziĝi en fortigiloj kaj teoj.

Leontodaj folioj estas tre altaj en vitamino K, kiu plifortigas ostojn kaj povus batali alchaimeron. Ili provizas abundan vitaminon A, antioksidanto ke estas speciale bona por haŭto, okuloj, kaj mukaj membranoj. Ili havas ankaŭ fibron, vitaminojn C, B1, kaj B6, riboflavinon, kalcion, feron, kalion, manganon, foliaton, magnezion, fosforon, kupron, kobalton, zinkon, boron, kaj molibdenon. Kelke ironia, ne estas, ke miaj gepatroj iam havis atakon kiam mi provis to manĝi leontodajn foliojn da la gazono? Tamen, rigardanta tutaj la kemioj ili metis en tiu gazono, eble tiuj specialaj folioj estis danĝeraj....

Esploroj proponas ke leontodaj radikoj aŭ ilia eltiraĵo povus helpi kuraci kanceron, inkluzive leŭkemion. Leontodaj folioj povus esti utila por kuraci flavmalsanon, cirozon, edemon, podagron, ekzemon, aknon, aidoson, kaj herpeton. Leontoda eltiraĵo estas ligiĝinta al pezoperdo kaj uziĝinta en denta esploro kiel antislaba preparaĵo. Leontoda poleno havas antibakteriajn efikojn.

Leontodoj enhavas kunmetaĵojn ke koniĝas por havi laksigilajn kaj urinigajn efikojn, do ili kredeble estus bona aldono al purigada reĝimo (sed eble ne la plej bona elekto ĵus antaŭ longa aŭta vojaĝo). Ankaŭ, tiu alta kalia enhavo povas esti problemo por personoj ke prenas iuj medikamentoj.

Legu pli:
etikeda nutrada informo pri nekuiritaj leontodaj folioj
etikeda nutrada informo pri kuiritaj leontodaj folioj
mercola.com
leaflady.org
instrukcio pri leontoda radika kafo da leaflady.org

Ĉi tiu estas traduko de mia artikoleto en la blogo de la Farmista Bazaro de Tumwater.
Angla versio ankaŭ havebla en Food Bank Foodie

Salato de Leontodo kaj Fenkolo

1 aro leontodaj folioj, delikate hakitaj
1/2 fenkola bulbo, maldike tranĉita
2 tasoj maldike tranĉita brasiko
1/2 taso mungfabaj ŝosoj aŭ sunfloraj ŝosoj

Saŭco:
suko da 1 lemono
1 supkulero mirino
1/8 tekulero sezamoleo
1 tekulero pomvina vinagro
1 tekulero tamaria sojsaŭco
2 supkulero olivoleo
1/4 tekulero acersiropo aŭ mielo

Unuigu saŭcajn ingrediencojn; ĵetetu malforte kun folioj.

Adaptita da: Healthy Recipes for Your Nutritional Type far Dr. Mercola, kiel eldonita en mercola.com
Mezuroj estas usonaj.

Ĉi tiu estas traduko de mia artikoleto en la blogo de la Farmista Bazaro de Tumwater.
Angla versio ankaŭ havebla en Food Bank Foodie

18.5.16

Rosmareno

indiĝena de: Mediteranea regiono
sezono (en la regiono de la Pugeta Golfo): tuta jaro

Rosmareno tradicie uziĝas por gustigi kokaĵon, ŝafidaĵon, porkaĵon, salmon, kaj tinusaĵon. Ĝi estas membro de la labiata familio kaj parenco al mento, origano, kaj timiano. Historie, ĝi kuniĝas kun memoro; en antikva grekio, studentoj metis vergetojn en iliajn harojn dum studanta. La ligilo al memoro ankaŭ faris ĝin simbolo de fideleco en Anglujo, kie ĝi uziĝis en edziĝaj dekoracioj kaj donacoj. Dum la 15a kaj 16a jarcentoj, ĝi estis populara digesta helpo. Freŝa rosmareno povas frostigiĝi en akvo aŭ buljono en glaciakubaj pletoj kiel alternativo al sekigi ĝin.

Rosmareno stimulas la imunan sistemon kaj plibonigas digesto. Ĝia kontraŭinflamaj kunmetaĵoj povas moderigi astmajn atakojn kaj ĝi stimulas la kardiovaskulan sistemon, pliiganta sangan fluon al la cerbaĵo kaj helpanta fokusiĝon. La floroj enhavas la fenolan antioksidantan kunmetaĵon rosmarenacidon kaj kvanton da vaporiĝemaj volatilaj oleoj ke funkcias por kvietigi dolorajn malsanojn kiel podagro, reŭmatismo, kaj neŭralgiaj statoj. Lasta esploro proponas ke kunmetaĵo en rosmareno, karnosacido, povus helpi preventi makulan degenerecon. Ĝi ankaŭ batalas inflamon, alergiojn, kaj fungajn infectojn, kaj agas kiel antisepsilo. Ĝi estas alta en multaj B vitaminoj, foliatoj, kaj mineraloj kiel fero kaj kalcio, kaj estas bona fonto da vitaminoj A kaj C. Rosmarena eltiraĵo povas stimuli haran kreskon kaj preventi kaphaŭterojn, dum rosmarena teo estas uziĝinta por kuraci nervajn kapdolorojn, katarojn, kaj depresion.

En grandaj kvantoj, rosmareno povas igi aborton kaj povus plimalboniĝi neŭrologiajn statojn kiel epilepso kaj neŭrozo. Rosmarena oleo povas igi alergiajn haŭtajn reagojn en iuj, sed ĉi tiu ne estas kutima. Rosmareno devus uziĝi singarde por personoj ke prenas kontraŭkoagulantojn, angiotensinokonvertantajn enzimajn bremsantojn, urinigoj, aŭ lition.

Legu pli:
etikeda nutrada informo pri freŝa rosmareno
mercola.com
Medical News Today
historio de rosmareno ĉe Our Herb Garden
multaj rosmarena receptoj ĉe about.com

Ĉi tiu estas traduko de mia artikoleto en la blogo de la Farmista Bazaro de Tumwater.
Angla versio ankaŭ havebla en Food Bank Foodie

Brithyll a chig moch (kimra truto & lardo)

freŝa rosmareno, loze hakita
freŝa timiano, loze hakita
freŝa petroselo, loze hakita
freŝa salvio, loze hakita
butero laŭ gusto
1 truto per persono, preparita, kapo kaj vosto malforigitaj
1 longa strio da lardo per persono

Unuigu rosmarenon, timianon, petroselon, kaj salvion; intermiksigu kun iom da butero kaj farĉu fiŝon. Volvu ĉiun fiŝon kun strio da lardo, tiam kun aluminiolo. Baku en varmega bakforno dum ĉirkaŭ 25-30 minutoj. Apertu aluminiolo kaj farbu fiŝon kun iom da butero. Servu kun bolitaj terpomoj kaj simplaj freŝaj legomoj.

Adaptita da: Anthony Crowter, Cae Nest Hall Hotel, Llanbedr Merionnydd, N. Wales, kiu notas ke ĉi tiu plado estas tradicie bakita en tendarfajro kun la fiŝoj enfermitaj en koto.
Mezuroj estas usonaj.

Ĉi tiu estas traduko de mia artikoleto en la blogo de la Farmista Bazaro de Tumwater.
Angla versio ankaŭ havebla en Food Bank Foodie

Kuketoj de maiza faruno kaj olivoleo

3/4 taso faruno
1/4 taso maiza faruno
1/2 tekulero bakpulvoro
1/8 tekulero salo
1/3 taso olivoleo
1/4 taso sukero
1 ovo
1/2 tekulero haketita freŝa rosmareno
1/3 taso glazursukero, aŭ laŭ estas necesa

Kunturnomovu farunon, maizan farunon, bakpulvoron, kaj salon. Kirlu oleon kun sukero ĝis unuigitaj; enkirlu ovon kaj rosmarenon. Kunfaldu farunan miksaĵon por formi molan paston. Ruligi en pilkoj per supkuleroj kaj metu 2 coloj aparte en bakpladon tegita kun bakpergamino. Baku ĉirkaŭ 13 minutoj ĉe 375 gradoj farenhejtaj, ĝis randoj estas malforte orkolora kaj centroj pufiĝas kaj fendas, rotacianta bakpladon duondaŭre. Lasi ke ili malvarmiĝas etete en la bakplado, tiam ruligu en glazursukeron dum ankoraŭ varmaj.

Adaptita da: The Complete cooking for two cookbook : 650 recipes for everything you'll ever want to make / by the editors at America's Test Kitchen. America's Test Kitchen, c2014. 9781936493838
Mezuroj estas usonaj.

Ĉi tiu estas traduko de mia artikoleto en la blogo de la Farmista Bazaro de Tumwater.
Angla versio ankaŭ havebla en Food Bank Foodie

11.5.16

Rabarbo

indiĝena de: okcidenta Ĉinio, Tibeto, Mongolio, kaj Siberio
sezono (en la regiono de la Pugeta Golfo): printempo kaj somero

Rabarbo estas membro de la poligonaca familio, parenca al fagopiro. Kiam solida, ĝi povas vivi ĝis 15 jaroj, kaj ĝi stikiĝas por dividi la radikon (vere rizomon). La tigoj, aŭ petioloj, devus havi dikon de unu aŭ du coloj antaŭ la rikolto, ke kutime okazas dum ĝia dua jaro. La tigoj povas esti ruĝaj aŭ verdaj, sed la ruĝaj estas pli dolĉa kaj havas pli gusto. La folioj enhavas venenajn glikosidojn kaj malsanajn kvantojn da okzalacido; ili devus forigiĝi dum la rikolto do ili ne prenas nutraĵojn da la tigoj.

Rabarbo plibonigas la digeston, haŭton, kaj metabolon, helpas kun pezoperdo, batalas kontraŭ alchajmero, protektas neŭronojn, stimulas ostan kreskon, kaj apogas la kardiovaskulan sistemon. Ĝi havas antioksidantan, kontraŭinflaman, kaj kontraŭalergian ecojn. Ĝi estas tre malalta en kalorioj kaj kolesterolo, kaj enhavas fibron, proteinon, vitaminojn C, K, kaj diversajn vitaminojn B, kalcion, kalion, manganon, magnezion, kaj polifenolajn flavonoidojn.

Historie, rabarba radiko uziĝis kiel vomilo, kaj ambaŭ sekigita rabarba radiko kaj rabarbo mem estas tradiciaj laksigiloj. Rabarbo enkondukiĝis al usonon ĉe la malfrua 18a jarcento, ke estas ĉirkaŭ kiam ĝia kulinara apliko ekis. Ĝia populareco atingis ĝia plej alta nivelo dum la jardeko de 1930, sed falis draste dum la dua mondmilito, eble pro sukera porciolimigo.

Personoj kun renaj problemoj, iuj digestaj konzernoj, kancero, aŭ vaskulaj zorgoj diriĝas eviti rabarbon, kvankam rabarba eltiraĵo estas esploriĝita kiel kuracilo por renaj ŝtonoj kaj rena fiasko.

Legu pli:
etikeda nutrada informo pri nekuirita rabarbo
etikeda nutrada informo pri kuirita, sukerita rabarbo
Organic Facts
Zhion.com
historio de rabarbo da High Altitude Rhubarb

Ĉi tiu estas traduko de mia artikoleto en la blogo de la Farmista Bazaro de Tumwater.
Angla versio ankaŭ havebla en Food Bank Foodie

Dolĉamara rabarba saŭco

1 1/2 supkuleroj olivoleo
1 meza cepo, delikate hakita
2 tasoj maldike tranĉita rabarbo (ĉirkaŭ 12 uncoj)
1/2 taso senŝeligitaj, sensemigitaj tomatoj (freŝaj aŭ enladigitaj), delikate hakita
1/4 taso mielo
1 tekulero sukero
granda pinĉo muelita pimento
1/2 tekulero limona suko, aŭ laŭ gusto
pipro

Hejtu la cepon en olivoleo supre malalta hejtilo, turnomovanta okaze, ĝis mola sed ne bruna (ĉirkaŭ 7 minutoj). Enmiksu rabarbon, tomatojn, mielon, sukeron, kaj pimenton. Boletu malkovrita ĝis reduktita al dika pureo, turnomovanta okaze (ĉirkaŭ 20 minutoj). Aldonu limonan sukon kaj alĝustigu la spicojn. Servu supre kokaĵo aŭ fiŝaĵo.

Adaptita da: From the farmers' market : wonderful things to do with fresh-from-the-farm food with recipes and recollections from farm kitchens / Richard Sax with Sandra Gluck. Harper & Row, c1986; ke diras ke ĉi tiu recepto estas da Sefarda origino.
Mezuroj estas usonaj.

Ĉi tiu estas traduko de mia artikoleto en la blogo de la Farmista Bazaro de Tumwater.
Angla versio ankaŭ havebla en Food Bank Foodie

5.5.16

Fajre Rostita Maiza kaj Eruka Pasto kun Krema Saŭco

3/4 taso lakto
3 unco kremfromaĝo, hakita
1/2 tekulero ajla pulvoro
1/2 tekulero sekigita origano
1/4 tekulero muelita nigra black pipro
7 unco pena pasto, kuirita kaj senakvigita, varma
1 1/4 tasoj frostigita fajre rostita maizo, degelita, aŭ anstataŭigu normala frostigita maizo
3-4 malpremitaj tasoj ŝirita freŝa eruko

garnaĵo:
ruĝaj pipraj pecoj laŭ gusto
raspita parmezano laŭ gusto

Unuigu lakton, kremfromaĝon, ajlan pulvoron, origanon, kaj pipron, ĝis kremfromaĝo estas komplete enmiksita. Aldonu paston kaj maizon; hejtu ĝin komplete. Aldonu erukon kaj turnomovu ĝis ĝi velkas. Servu kun ruĝaj pipraj pecoj kaj freŝdate raspita parmezano.

Adaptita da Megan Ware, RD
Mezuroj estas usonaj.

Ĉi tiu estas traduko de mia artikoleto en la blogo de la Farmista Bazaro de Tumwater.
Angla versio ankaŭ havebla en Food Bank Foodie

Eruko

indiĝena de: Mediteranea regiono
sezono (en la regiono de la Pugeta Golfo): printempo

Eruko estas alia membro de tiu nutra brasika familio, parenca al mustardaj folioj, florbrasiko, brasiko, kaj krispa beasiko. Ĝi ŝatas malvarman veteron kaj povas esti preta por rikolti 40 tagoj da plantado, ke faras ĝin unu da la unuaj printempaj rikoltaĵoj ke aperas ĉe farmistaj bazaroj. Kvankam la folioj kutime manĝiĝas, la floroj, guŝoj, kaj semoj ankaŭ estas manĝeblaj. Devus menciĝi, tamen, ke kiam floroj aperas, la folioj estos malmolaj kaj amara. Kelkaj fontoj rekomendas servanta erukon kun io acida, kiel lemono aŭ vinagro, por minimumigi ĝia amareco. La oleo de erukaj semoj, nomata taramira oleo, uziĝas en norda Hinduja kuirarto.

Eruko estas agnoskiĝinta kiel afrodiziigaĵo ekde almenaŭ la unua jarcento Komuna Erao, kaj manĝi ĝin ofte fakte pliigi seksan energion kaj plifortigas atletan rendimenton. Kvazaŭ multaj folioj, ĝi havas elpurigan ecojn ke apogas la hepaton kaj neŭtraligas la efikojn de pezaj metaloj. Ĝi malpliigas la riskon de kancero, plibonigas ostan sanon kaj vidkapablon, kaj estas bona por la haŭto kaj cerbaĵo. Ĝi estas bona ankaŭ por la metabolo, plibonigas mineralan absorbon, kaj aktivigas la imunan sistemon. Ĝi enhavas multa da foliata acidon, vitaminojn A, C, kaj K, karotenoidojn, kalion, manganon, feron, kalcion, kaj fitokemiaĵojn, kaj eruko estas malalta en oxaloj do eĉ personoj ke havas problemojn kun renaj ŝtonoj povas manĝi ĝin. Ĉar klorofilo estas montriĝinta ŝtopi la kancerogenajn efikojn de kradrosti manĝaĵojn eĉ alta temperaturo, eruko faras bonegan aldono al kradrostada manĝaĵo, aŭ en salato aŭ kiel alternativo al simpla letuko en burgeroj.

Legu pli:
etikeda nutrada informo pri nekuirita eruko
Organic Facts
Medical News Today
Calorie Bee

Ĉi tiu estas traduko de mia artikoleto en la blogo de la Farmista Bazaro de Tumwater.
Angla versio ankaŭ havebla en Food Bank Foodie