27.5.15

Rafanetoj

Indiĝena de: verŝajne kontinenta Ĉino
Sezona (en la regiono de la Pugeta Golfo): tuta la jaro

Rafanetoj havas diversajn formojn, grandecojn, kaj kolorojn, de la milda blanka dajkono al la spica nigra hispana rafaneto. Ili havas malmultan kolesterolon kaj multajn nutraĵojn kiel vitamino C, foliata acido, kaj kalio. Multa da la kalorioj en rafaneto estas da sukeroj, sed ili ne havas multa da kalorioj do ĉi tie verŝajne ne estas la lokon por zorgi pri ĝi.

La akra, pika gusto de rafanetoj venas da kombinaĵo nomata sulforafano, kiu estas antioksidanton ke (esploroj indikas) preventas multa da diversajn kancerojn por bremsi kreskon de kancera ĉelo kaj eĉ mortigi kanceran ĉelojn. Ili ankaŭ enhavas indoloj, kiu estas purigadaj agentoj, kaj zea-ksantino, luteino kaj karoteno, kiu estas flavonoidoj -- pli antioksidantoj! Krome, estas la pli kutima vitaminoj C kaj B6, riboflavino, kaj thiamino, kaj mineraloj kiel fero, magnezio, kupro, kaj calcio.

Historia Ĉina fontoj mencias rafanetojn tiel frue kiel 2,700 a.K. kaj ili estis kultivataj en Antikvaj Egiptio, Grekio, kaj Romio, kie ili estis servitaj kun mielo kaj vinagro.

En Britujo, rafanetoj estis uzata por kuraci renan ŝtonojn, malbonan haŭton, kaj kolikajn vermojn. Modernaj medicinaj uzoj inkluzivas mildigi haŭtajn malsanojn, reguligi sangopremon, kaj kvietigi spirajn problemojn. Ili ankaŭ estas utila por iliaj antibakteriaj, fungicidaj, kaj purigadaj ecoj.

Folioj de rafaneto estas ankaŭ manĝeblaj, kaj estas speco de rafaneto kun manĝeblaj guŝoj. Ĉar ili kreskas tiel rapide, rafanetoj estas bonega elekto por planti en infana unua ĝardeno.

Legu pli:
etikeda nutrada informo
plu pri rafaneta nutrado, inkluzive singardo por personoj kun tiroidaj problemoj
nutrado kaj medicina uzoj

Ĉi tiu estas traduko de mia artikoleto en la blogo de la Farmista Bazaro de Tumwater.

Angla versio ankaŭ havebla en Food Bank Foodie

20.5.15

Ĉina brasiko

Indiĝena de: Ĉino
Sezona (en la regiono de la Pugeta Golfo): plej bona aŭtuno-printempo

Ĉina brasiko estas "nulkaloria manĝaĵo," ke signifas ke ĝi havas tiom malmulta da kalorioj ke vi uzas almenaŭ la saman nombron de kalorioj por manĝi ĝin kiel ĝi provizas. Ĝi estas membro de la braskia familia kaj kreskas plej bone dum malvarmeta vetero, do estas populara por vintraj kaj fruaj printempaj ĝardenoj.

Ĝi provizas multa da antioksidantojn kaj ĝi estas bonegan fonton de vitaminoj A kaj C. Vi ankaŭ akiros multa da vitamino K de ĝi, kaj la diversaj vitaminoj B ke esats tre grava kiam vi havas streson (kaj kiu ne havas ĝin hodiaŭe?). Ĝi ankaŭ provizas sortimenton de mineraloj -- kalcio, fosforo, kalio, mangano, fero, kaj magnezio -- kun aliajn aktuale popularajn nutraĵojn kiel omego-3j, karoteno, kaj luteino.

Legu pli:
Nutrition-and-you.com
whfoods.com

Ĉi tiu estas traduko de mia artikoleto en la blogo de la Farmista Bazaro de Tumwater.

Angla versio ankaŭ havebla en Food Bank Foodie

13.5.15

Betaj folioj

Indiĝena de: Orienta Mediteraneo kaj Mezoriento
Sezona (en la regiono de la Pugeta Golfo): printempo-aŭtuno; plej bono dum printempo

Betaj verdaĵoj kelkfoje amasigiĝi kun aĵoj kiel napa verdaĵoj kaj sinapa verdaĵoj, kaj nomiĝi "malhelajn verdajn foliajn legomojn" (DGLV), ofte fanfaroniĝi kiel fonto de kalcio. Solaj, tamen, ili montriĝas esti pli bonan fonton de magnezio ol aŭ napa aŭ sinapa verdaĵoj. Ili ankaŭ estas bonan fonton de luteino kaj karoteno, kaj provizas multa vitaminoj A, C, kaj K, kaj la diversaj vitaminoj B.

Ĉu vi scias ke betoj estas proksima parenco de svisa folibeto? Se vi ŝatas folibeto, verŝajne vi ŝatos betaj verdaĵoj (se vi ne ŝatas ĝin, provu ŝanĝi la akvon dum kuiri ambaŭ por redukti la amarecon; tiu funkcias por mi). La verdaĵoj vere estas pli nutra ol beta radikoj, kaj havas malpli da sukero.

Kutime kiam vi aĉetas betajn verdaĵojn vi ricevas ankaŭ la radikojn, do vi povas fari du manĝaĵojn de unu garbo se la radikoj estas sufiĉe grandaj. Se la radikoj estas tre malgrandaj vi povas kuiri ilin kun la verdaĵoj, sed povas esti malfacila forigi tutan de la sablego da la areo kie la verdaĵoj kunigas la radikon. Eble vi preferus fortranĉi la radikoj, forigi kaj eble senŝeligi ilin, kaj postev meti ilin kun la verdaĵoj. Se vi bezonas konservi viajn verdaĵojn, ke vi povas fari dum kelkaj tagoj, fortranĉu ilin de la radikoj kaj konsideru meti la tranĉajn finojn en glaso de akvo en la glaciŝranko simila bukedo, do ili konservos pli longa. Tre junaj, molaj verdaĵoj povas uziĝi kruda en salatoj kaj sukita kun alia verdaĵoj, citrusaj fruktoj, kaj elble kukumo. Pli maljuna folioj kaj trunketoj estas pli bonaj kuiritaj.

Betoj kiel vi konas ilin evoluis de sovaĝa marabeto (?, en la angla: sea beet), kiu estas indiĝena de marbordoj da Barato al Britujo. Marbeto estis unue malsovaĝita en la orienta Mediteraneo kaj Mezoriento, kie ĝi kreskiĝi por iliaj folioj.

Legu pli:
whfoods.com
Nutrition-and-you.com, inkluzive avertoj pri okzalacido kaj vitamino K por iuj sanaj statoj

Ĉi tiu estas traduko de mia artikoleto en la blogo de la Farmista Bazaro de Tumwater.

Angla versio ankaŭ havebla en Food Bank Foodie

6.5.15

Spinaco

Indiĝena de: Centra kaj Sud-Okcidenta Azio
Sezona (en la regiono de la Pugeta Golfo): aŭtuno-printempo

Kiu krestis kun la desegnofilmoj de Popeye verŝajne scias la spinacan reputacion de esti nutra manĝaĵo. Kiu provis imiti la "maristo-viron" kaj manĝi spinacon en ladskatolo komprenos ĝia malpopulareco. Klientoj de Farmistaj bazaroj scias ke freŝa spinaco estas tute alio, ĉu kruda en salato aŭ kuirita en kirlovaĵo.

Spinaco bizonas malvarmetan veteron por kreski bone. Tuj kiam ekas sumero, ĝi ĉiom ekproduktas semojn kaj vi devos kontentiĝi per folibeto.

Kvankam spinaca reputacio estas de alporti feron, ĝi ankaŭ alportas aliajn mineralojn -- inter alie, kalcion, zinkon, kaj niasion? (en la angla, niacin) -- kaj multajn vitaminojn, inkluzive A, C, K, kaj B6. Ĝi havas iom pli de sodio ol alia legomoj, sed kun sukera ŝarĝo? (en la angla, glycemic load) de 0, neniu kolesterolo, kaj stako de maloxidantoj? (anti-oxidants), valoras redukti la sodion en alia manĝaĵo se ĝi zorgas vin.

Legu pli:
etikeda nutrada informo.
interesa spinaca faktoj ĉe whfoods.com.

Ĉi tiu estas traduko de mia artikoleto en la blogo de la Farmista Bazaro de Tumwater.

Angla versio ankaŭ havebla en Food Bank Foodie