30.9.15

Ajlo

indiĝena de: centra Azio
sezona (en la regiono de la Pugeta Golfo): malfrua somero-aŭtuno

Unu da la plej konataj avantaĝoj de ajlo estas preventado de alta sangopremo. Ĝi faras ĉi tiu por provizi aliinon, kiu preventas ke sangaj vaskuloj kuntiriĝas, kaj (laŭ pli lastaj esploroj) ĉar eritrocitoj uzas la polisulfidojn da ajlo por fari hidrogenan sulfidan gason ke helpas sangajn vaskulojn pligrandiĝi. Ne tutaj ajlaj eltiraĵoj havas la sulfurajn kunmetaĵojn por ĉi tiu dua efiko, do estas pli bona manĝi ajlon en via manĝaĵo kaj akcepti la ajlan elspiron. Por mildigi la problemon, instigu ke tutaj viaj amikoj kaj familio manĝus ajlon, ankaŭ; se ili odoras kiel ĝi, ili estas malpli probabla flari ĝi. Kelkaj malpli konataj efikoj de ajlo enhavas plibonigi feran metabolon, malaltigi kolesterolon, preventi sangajn bulojn, kaj ĵus eble malgrandigi la kvanton de adipocitoj ke la korpo produktas, flanka efiko de ĝiaj kontraŭinflamaj ecoj (ŝajne esplorantoj estas decidinta ke trodikiĝo estas karakterizita por kronika malalta-grada inflamo; kiu konis?).

Ajlo enhavas ankaŭ multajn flavonoidojn, kun selenon, manganon, kupron, fosforon, germaniumon, kaj vitaminojn B1, B6 kaj C, jaj ajlo estas antioksidanto kaj kontraŭartrito. Eĉ ĝi povas helpi moderigi spirkanalan inflamon dum alergiaj reagoj (sed vi ankoraŭ devus teni vian medikamenton ĉemane...). Ĝia kontraŭkanceraj ecoj enhavas bremsi kancerakaŭzan formiĝon dum altatemperatura kuiranta de viando. Ankaŭ estas kelkaj interesaj esploroj estanta farinta pri la antimikrobaj ecoj de ajlo.

Ajlo estas membro da la Alia familio, parenca al lilioj, cepoj, ŝenoprazo, ŝalotoj, kaj poreoj. Estas du elementaj specoj, rigidatiga kaj suplatiga. Rigidatiga ajlo havas malmolan centran tigon dum suplatiga ajlo havas pli molan folisimilan tigo ke povas plektiĝi. Suplatiga ajlo konserviĝas pli longe, naŭ monatoj aŭ pli, havas pli grandan bulbon kun pli bulbetoj, kaj havas ĝenerale pli mildan guston. Rigidatiga ajlo estas pli simila al sovaĝa ajlo kaj emas al pli grandajn bulbetojn, kaj malpli bulbetoj per bulbo, kaj havas pli ampleksan guston, sed ĝi nur konserviĝos ĉirkaŭ duona jaro, maksimume.

Folkloro asertas ke ajlo alportos bonan ŝancon kaj deadmonos malbonon (enhavanta vampirojn), kaj ke manĝi nekuiritan ajlon batalos katarojn; kaj ĝi fakte aktivigas la imunan sistemon. Antikva Egiptoj estis la unuajn (ke vi konas) por kultivi ajlon, kaj ĝi uziĝis en la antikva kaj klasika mondoj por plifortigi forton. Eĉ estis romia plado, nomita moretum aŭ ajla fromaĝo, ke estas priskribita en poemo (eble far Vergilio kaj donacanta al ni la nacian moton "E pluribus unum") kiel uzanta kvar bulbojn de ajlo -- ĉirkaŭ kvindek bulbetoj -- por plenigi unu pistulon. Ajlo uziĝis dum jarmiloj kontraŭ orelaj infectioj, cholera, kaj tifo. Dum ambaŭ mondaj militoj ĝi uziĝis kiel seninfektigo, kaj eĉ nun ĝi uziĝas kontraŭ Meticilinaimuna Staphylococcus aureus.

La plej longa kordo de ajlo de la mondo estis 123 futoj longa kaj enhavis 1600 ajlajn bulbojn.

Legu pli:
etikeda nutrada informo pri nekuirita ajlo
whfoods.com
Really Garlicky havas kelkaj hejmajn kuracilojn uzantaj ajlo
The Mother Earth News Organic Gardening blog discutas rigidatiga kaj suplatiga ajlo

Ĉi tiu estas traduko de mia artikoleto en la blogo de la Farmista Bazaro de Tumwater.
Angla versio ankaŭ havebla en Food Bank Foodie